Παραδοσιακά Ξυράφια και όσα θέλετε να μάθετε

Σε αυτό το κείμενο θα διαβάσετε για τα παραδοσιακά ξυράφια και όσα θέλετε να μάθετε, ή αλλιώς για τις φαλτσέτες και όλα όσα θα πρέπει να ξέρετε για αυτές…

Εισαγωγή

Το παραδοσιακό ξυράφι ή κλασσικό ξυράφι (αναφερόμενο μερικές φορές και ως φαλτσέτα, λεπίδα ή και μαχαίρι), γνωστό και με τον αγγλικό όρο Straight Razor, είναι ένα ξυράφι που διπλώνεται σε λαβή. Το παραδοσιακό ξυράφι αποτέλεσε το βασικό εργαλείο αντρικού ξυρίσματος για αιώνες, έως την σταδιακή διάδοση, κυρίως μετά τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο, των ξυριστικών μηχανών ασφαλείας

διπλής όψης με ανταλλακτικές λεπίδες. Το ξύρισμα με παραδοσιακό ξυράφι απαιτεί ιδιαίτερη προσοχή και αρκετά μεγάλο χρόνο εκμάθησης των διαδικασιών περάσματος στο δερμάτινο λουρί και σε πέτρες ακονίσματος.

 

 

 

 

Περιγραφή Μερών Ξυραφιού

Το παραδοσιακό ξυράφι ή κλασσικό ξυράφι (αναφερόμενο μερικές φορές και ως φαλτσέτα, λεπίδα ή και μαχαίρι), γνωστό και με τον αγγλικό όρο Straight Razor, είναι ένα ξυράφι που διπλώνεται σε λαβή. Το παραδοσιακό ξυράφι αποτέλεσε το βασικό εργαλείο αντρικού ξυρίσματος για αιώνες, έως την σταδιακή διάδοση, κυρίως μετά τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο, των ξυριστικών μηχανών ασφαλείας διπλής όψης με ανταλλακτικές λεπίδες. Το ξύρισμα με παραδοσιακό ξυράφι απαιτεί ιδιαίτερη προσοχή και αρκετά μεγάλο χρόνο εκμάθησης των διαδικασιών περάσματος στο δερμάτινο λουρί και σε πέτρες ακονίσματος.

Τα βασικά μέρη ενός παραδοσιακού ξυραφιού όπως φαίνονται και στην σχετική φωτογραφία, είναι τα εξής:

• Κόψη (Edge) – Η πλευρά της λεπίδας που είναι ακονισμένη και χρησιμοποιείται κατά το ξύρισμα.
• Μύτη (Point) – Το αριστερό τέλος της λεπίδας.
• Πλάτη (Back) – Το απέναντι μέρος της κόψης.
• Ώμος/Σταθεροποιητής (Shoulder) – Το σημείο ένωσης της λαβής ξυρίσματος με την λεπίδα. Ανάλογα με τον τύπο του ξυραφιού μπορεί να υπάρχει διπλός σταθεροποιητής, μονός ή χωρίς ώμο (shoulderless).
• Λαβή ξυρίσματος (Tang) – Το σημείο που χρησιμοποιείται για τη λαβή του ξυραφιού κατά το ξύρισμα.
• Ουρά (Tail) – Το τελείωμα του ξυραφιού από την απέναντι πλευρά της μύτης.
• Λαβή/Θήκη (Handle/Scales) – Το τμήμα του ξυραφιού στο οποίο διπλώνει η λεπίδα όταν δεν χρησιμοποιείται.

Γεωμετρία και Χαρακτηριστικά

Προφίλ λεπίδας

Ανάλογα με το προφιλ/διατομή τους, τα ξυράφια μπορεί να έχουν μορφή σφήνας (wedge) έως πολύ κοίλα (extra hollow), όπως φαίνεται και στο διάγραμμα που χρησιμοποιείται στην βάση δεδομένων ξυραφιών το Straight Razor Place. Ένα από τα σημαντικότερα πλεονεκτήματα των hollow ξυραφιών είναι η αρκετά μεγαλύτερη ευκολία στο ακόνισμα. Κατά το ακόνισμα ενός wedge, το ξυράφι έρχεται σε επαφή στην πέτρα όλη η επιφάνεια του ξυραφιού με αποτέλεσμα να αφαιρείται μεγάλη ποσότητα μετάλλου. Αντιθέτως, σε ένα hollow ξυράφι, κατά το ακόνισμα εφάπτεται στην πέτρα μόνο η κόψη και πλάτη.

Πλάτος λεπίδας

Το πλάτος της λεπίδας μετριέται σε 8 ή 16 της ίντσας (1 ίντσα = 2,54εκ). Το πλάτος ποικίλει από 3/8 έως 8/8 η και ακόμα μεγαλύτερο σε εξαιρετικές περιπτώσεις. Το σύνηθες πλάτος είναι 5/8 ή 6/8.

Με χρήση αυτής της ταμπέλας, είναι δυνατός ο ακριβής υπολογισμός του πλάτους της λεπίδας.

Κατασκευή και υλικά

Τα περισσότερα ξυράφια κατασκευάζονται από ατσάλι. Ανάλογα με την περιεκτικότητα σε άνθρακα, το μέταλλο μπορεί να γίνει περισσότερο σκληρό, έχοντας τη δυνατότητα να δημιουργηθεί αιχμηρότερη κόψη αλλά τάση να σπάει ευκολότερα και (γενικά) να προσφέρει περισσότερη άγρια αίσθηση στο ξύρισμα. Η συνήθης περιεκτικότητα άνθρακα στα ξυράφια είναι 0,5-1,5%.
Αρκετές φορές τα ξυράφια κατασκευάζονται από ανοξείδωτο ατσάλι, το οποίο προσφέρει μεγαλύτερη αντοχή έναντι της οξείδωσης και επιπλέον, για τον ίδιο λόγο, μπορεί να κρατήσει κατάλληλη ακμή για μεγαλύτερο διάστημα. Μειονέκτημα των ανοξείδωτων ξυραφιών είναι η (λίγο) μεγαλύτερη δυσκολία ακονίσματος.
Το υλικό της λαβής/θήκης (handle/scales) ποικίλει και είναι σημαντικός παράγοντας του κόστους. Τα πιο συνηθισμένα υλικά κατασκευής λαβών είναι τα συνθετικό/πλαστικό, ακρυλικό, celluloid, ξύλο, κόκκαλο, ελεφαντοστό, μέταλλο κ.α. Εκτός από την αισθητική και την αντοχή, το βάρος του υλικού κατασκευής της λαβής έχει σημασία για την σωστή ισορροπία του ξυραφιού κατά το ξύρισμα. Μερικά υλικά λαβών, όπως το celluloid απαιτούν ιδιαίτερη φροντίδα κατά το καθάρισμα και την τυχόν απολύμανση ή αποστείρωση.

Αγοράζοντας παραδοσιακά ξυράφια

Στους σύγχρονους κατασκευαστές παραδοσιακών ξυραφιών περιλαμβάνονται η DOVO (Γερμανία), η Thiess Issard (Γαλλία), η Revisor και η Boker (Γερμανία) αλλά και πολλοί μικρότεροι Artisan. Τα ξυράφια τους πωλούνται είτε σε εξειδικευμένα καταστήματα (ηλεκτρονικά ή μη) σε όλο τον κόσμο.
Παράλληλα υπάρχει η δυνατότητα αγοράς μεταχειρισμένου ξυραφιού (νέου μοντέλου ή vintage) από δεκάδες πωλητές παγκοσμίως επαγγελματίες ή ιδιώτες μέσω ηλεκτρονικών καταστημάτων, ιστοτόπων δημοπρασιών όπως το ebay ή και forum που ασχολούνται με το παραδοσιακό ξύρισμα.
Εταιρείες όπως η Wade & Butcher, Joseph Rodgers & Sons, Taylor Witness, Cadman & Sons, Joseph Elliot, George Butler, Joseph Allen, G. Myers & Son είναι μερικές μόνο από τις εταιρείες του 19 και 20 αιώνα του Sheffield της Αγγλίας, τα ξυράφια των οποίων, ακόμα και σήμερα οι λάτρεις του είδους και οι συλλέκτες αναζητούν να αγοράσουν.
Εξίσου διάσημα είναι και τα παλαιά ξυράφια από το Solingen της Γερμανίας, όπως τα Puma, J.A. Henckels, Grah & Plümacher (GOTTA), Dorko, Bismarck, Boker καθώς και τα Σουηδικά από το Εskilstuna C.V. Heljestrand και ΕΑ Berg.

Ο αρχάριος που θέλει να ξεκινήσει το ξύρισμα με παραδοσιακό ξυράφι θα πρέπει να προσέξει ώστε το ξυράφι να σε κατάσταση που δεν απαιτεί συντήρηση και οπωσδήποτε είναι έτοιμο για ξύρισμα / Shave ready. Η αγορά καινούργιου ξυραφιού είναι προτιμότερη για ξεκίνημα, καθώς ο αρχάριος θα δυσκολευτεί στην σωστή αξιολόγηση της κατάστασης ενός παλαιού. Επίσης, στο ξεκίνημα πρέπει να αποφεύγονται ξυράφια αμφιβόλου προέλευσης και ποιότητας καθώς ο άπειρος χρήσης δεν θα μπορεί να αξιολογήσει τυχόν αποτυχία στο ξύρισμα αν οφείλεται στο ξυράφι ή στην λάθος τεχνική.
Για τον λόγο αυτό η αγορά του πρώτου ξυραφιού προτείνεται να πραγματοποιηθεί από πωλητή που επιβεβαιωμένα πουλάει τα ξυράφια (καινούργια ή μεταχειρισμένα) Shave ready.

Στην περίπτωση που το ξυράφι δεν είναι καινούργιο, ιδιαίτερη προσοχή θα πρέπει να δοθεί στην απολύμανση και αποστείρωσή του. Επιπλέον, πριν την αγορά ενός μεταχειρισμένου ξυραφιού καλό είναι να ρωτηθεί ο πωλητής για:

1. Τυχόν σημάδια οξείδωσης ή ρωγμών.
2. Την γενικότερη κατάσταση της λαβής και το υλικό της, αν είναι τα αρχικά του κατασκευαστή και τη δυνατότητα της λεπίδας να διπλώνει χωρίς να έρχεται σε επαφή με τη λαβή.
3. Αν ο πείρος που κρατάει τη λεπίδα είναι αρκετά σφικτή.
4. Αν το ξυράφι είναι έτοιμο για ξύρισμα, πότε ακονίστηκε τελευταία φορά και κατά πόσον χρησιμοποιήθηκε ταινία στην πλάτη

Ιδανικά για ξεκίνημα θεωρούνται τα ξυράφια διαστάσεων 5/8 ή 6/8 full hollow

O όρος Shave Ready αναφέρεται σε κλασσικού τύπου ξυράφια ξυρίσματος (πιο γνωστά με τον αγγλικό όρο straight razors αλλά και με τις ιδιωματικές λέξεις φαλτσέτες, λεπίδες ή ακόμη και μαχαίρια) προκειμένου να ορίσει εάν το ξυράφι είναι έτοιμο για να χρησιμοποιηθεί για ξύρισμα αμέσως μετά την κατασκευή του από το εργοστάσιο, δηλαδή μετά την αγορά από τον καταναλωτή απο το κατάστημα χωρίς περαιτέρω επεξεργασία.

Τι σημαίνει Shave Ready;

Ενώ τα καταναλωτικά σύγχρονα ξυράφια, αλλά και τα παραδοσιακά ασφαλείας (safety razors) προετοιμάζονται απο το εργοστάσιο με το κατάλληλο ακόνισμα για απευθείας χρήσης, όταν παράγεται ένα ξυράφι Straight Razor από το εργοστάσιο, για διάφορους λόγους, η λεπίδα του , και συγκεκριμένα η κόψη ή αιθέρας, δεν έχει ακονιστεί σε πέτρα ώστε να είναι έτοιμο να χρησιμοποιηθεί για ξύρισμα. Το πόσο ακόνισμα χρειάζεται έχει να κάνει και με την τύχη, αλλά και με την ποιότητα – κόστος του συγκεκριμένου μαχαιριού.

Πού θα κάνω το μαχαίρι μου Shave Ready;

Υπάρχουν δύο επιλογές:

1. Αν είστε έμπειρος, ή θέλετε να μάθετε, και εφόσον έχετε την οικονομική δυνατότητα, μπορείτε να το ακονίσετε μόνοι σας αγοράζοντας τον κατάλληλο εξοπλισμό. Είναι αρκετά δύσκολη διαδικασία και απαιτεί μελέτη και εξάσκηση.
2. Αγοράζετε από κατάστημα που πουλάει shave ready, ακονίζει δηλαδή ο ίδιος πριν σας το παραδώσει. Και εδώ αρχίζουν τα προβλήματα. Εκτός από τα καταστήματα που ΔΕΝ πουλάνε Shave Ready, και στο κάτω κάτω είναι ειλικρινή, υπάρχουν και αυτοί που λένε ότι είναι αλλά ή δεν είναι ή είναι λάθος (ακόμη χειρότερο). Άρα αν δεν είστε έμπειροι καλύτερα επιλέξτε εγγυημένα καταστήματα, που έχουν πολύ καλές κριτικές.

Και τι έγινε αν δεν είναι Shave Ready; Θα κάνω ένα πέρασμα παραπάνω.

Δεν είναι τόσο απλό. Το μη ακονισμένο μαχαίρι θα σας δημιουργήσει πολλά προβλήματα, γιατι θα τραβάει το δέρμα, αφού δεν θα κόβει, εσείς θα πιέζετε και ο συνδυασμός θα είναι εκρηκτικός. Σε συνδυασμό με το ότι θα μαθαίνετε ταυτόχρονα μια νέα και ομολογουμένως δύσκολη τεχνική και μόλις θα έχετε ξοδέψει πολλά χρήματα, τα πράγματα θα είναι απογοητευτικά. Το σημαντικότερο θέμα είναι ότι τα ‘συμπτώματα’ του μη shave ready μαχαιριού είναι ακριβώς ίδια με της λάθος τεχνικής του αρχάριου. Οπότε είναι και δύσκολο να διακρίνει ειδικά ο αρχάριος τι φταίει.

Χρήση – Συντήρηση

Η καμπύλη εκμάθησης του ξυρίσματος με παραδοσιακό ξυράφι είναι αρκετά μεγάλη. Οι έμπειροι χρήστες παραδοσιακών ξυραφιών υποστηρίζουν ότι στις περισσότερες περιπτώσεις, μπορεί να απαιτηθούν αρκετοί μήνες έως το αποτέλεσμα μέχρι να αποκτηθεί η κατάλληλη τεχνική. Το πιθανότερο είναι ότι μόνον μετά από 20 ξυρίσματα το αποτέλεσμα θα είναι ικανοποιητικό. Απαιτεί μεγάλη υπομονή και επιμονή, αλλά οι χρήστες θα ανταμειφτούν με το τέλειο βαθύ αποτέλεσμα και κυρίως την προσωπική ικανοποίηση από την επιτυχία ενός δύσκολου εγχειρήματος.
Το ξύρισμα με παραδοσιακό ξυράφι χρειάζεται απόλυτη συγκέντρωση και ηρεμία.

Εξοπλισμός

Ο απαραίτητος εξοπλισμός για την εισαγωγή στο παραδοσιακό ξύρισμα περιλαμβάνει:

• Ένα ή Δύο Παραδοσιακά Ξυράφια
• Ένα δερμάτινο λουρί (Strop) είτε κρεμαστό είτε «κουπιού».
• Πινέλο Ξυρίσματος
• Σαπούνι ή Κρέμα ξυρίσματος

Επιπλέον χρήσιμα είναι το Aftershave Lotion ή Balm καθώς και το αιμοστατικό.
Ιδιαίτερη προσοχή θα πρέπει να δοθεί ώστε το ξυράφι να είναι καλής ποιότητας και έτοιμο για ξύρισμα/ Shave ready και για λόγους υγιεινής αποστειρωμένο / απολυμασμένο.

Πριν από το ξύρισμα

Πριν το πρώτο ξύρισμα, ο χρήστης θα πρέπει να αφιερώσει αρκετό χρόνο να εξοικειωθεί με τις λαβές, την τεχνική, διαβάζοντας και βλέποντας κάποια από τα πολλά σχετικά βίντεο που υπάρχουν στο διαδίκτυο.
Είναι λογικό κανείς στην αρχή να αισθάνεται δέος και άγχος, μην κοπεί, ακόμα και στα χέρια, μην το καταστρέψει χτυπώντας το στην βρύση ή καταστρέψει το δερμάτινο λουρί. Για λόγους ασφαλείας θα πρέπει να φυλάσσεται μακριά από παιδιά και να αποφεύγεται οποιαδήποτε επαφή με την κόψη του ξυραφιού.
Το ξυράφι δεν πρέπει να χρησιμοποιείται για άλλον σκοπό εκτός από το ξύρισμα καθώς θα καταστραφεί η ευαίσθητη κόψη του.
Πολλοί προτείνουν πριν ξεκινήσει κανείς, να εξοικειωθεί με «εικονικά» ξυρίσματα με σαπουνάδα στο πρόσωπο, με τη χρήση ενός μη ακονισμένου ξυραφιού ή σαβέτας χωρίς λεπίδα.

Πέρασμα στο δέρμα

Πριν από κάθε ξύρισμα το ξυράφι θα πρέπει οπωσδήποτε να περνάει από ένα κατάλληλο δερμάτινο λουρί ή δέρμα σε «κουπί» (Strop). Το πέρασμα στο δέρμα θα πρέπει να γίνεται με προσοχή, χωρίς βιασύνη, με ελάχιστη έως μηδενική πίεση, φροντίζοντας σε όλη τη διάρκεια η πλάτη του ξυραφιού να είναι μόνιμα σε επαφή με το δέρμα, μέχρι να ολοκληρωθούν οι απαιτούμενες κινήσεις. Ανάλογα με το μέγεθος του δέρματος, πριν από το ξύρισμα θα απαιτηθούν περίπου 50 πλήρη περάσματα (δηλαδή και από τις δύο πλευρές).

Προετοιμασία προσώπου

Πριν από το ξύρισμα, το πρόσωπο θα πρέπει να προετοιμασθεί κατάλληλα. Πλύσιμο που προσώπου με σαπούνι και ζεστό νερό ή ζεστό μπάνιο, χρήση ζεστής πετσέτας, ειδικών λαδιών ή άλλων «pre-shave» προϊόντων συμβάλουν στο μαλάκωμα των γενιών. Το ξύρισμα πραγματοποιείται πάντα με χρήση κατάλληλου σαπουνιού ξυρίσματος ή κρέμας ξυρίσματος που απλώνεται στο πρόσωπο με τη χρήση ειδικού πινέλου.

Το ξύρισμα

Η πίεση θα πρέπει να είναι ελάχιστη σχεδόν μηδαμινή και ουσιαστικά το ξύρισμα να γίνεται με το βάρος της λεπίδας. Η κίνηση της λεπίδας είναι κάθετη προς την κόψη. Το βάθος στο ξύρισμα επιτυγχάνεται όχι με την πίεση, αλλά με πολλαπλά περάσματα:
Η πίεση θα πρέπει να είναι ελάχιστη σχεδόν μηδαμινή και ουσιαστικά το ξύρισμα να γίνεται με το βάρος της λεπίδας. Η κίνηση της λεπίδας είναι κάθετη προς την κόψη. Το βάθος στο ξύρισμα επιτυγχάνεται όχι με την πίεση, αλλά με πολλαπλά περάσματα:

• Με την φορά των γενιών (WTG)
• Εγκάρσια με την φορά των γενιών (XTG) και
• Κόντρα της φοράς των γενιών (ATG)

Φροντίστε ώστε να τεντώνετε σωστά το δέρμα και να διατηρείτε πάντα μία απόσταση μεταξύ δέρματος και πλάτης του ξυραφιού τόση όσο να χωράει στο άνοιγμα μία ακόμα ράχη ή το πολύ μία και μισή. Η κλίση αυτή αντιστοιχεί σε περίπου 30 μοίρες. Συνιστάται να ξεκινήστε από τα μάγουλα παράλληλα με την φορά των γενιών (από την φαβορίτα προς το σαγόνι) και μετά από κάποια εξοικείωση στο υπόλοιπο πρόσωπο.

Μετά το ξύρισμα

Μετά το ξύρισμα το πρόσωπο θα πρέπει να ξεπλένεται με κρύο νερό και να χρησιμοποιούνται κατάλληλα προϊόντα απολύμανσης και ενυδάτωσης του προσώπου (After shave lotion ή/και balm ή/και alum block).
Το ξυράφι θα πρέπει να καθαρίζεται και να στεγνώνεται μεθοδικά αφαιρώντας τυχόν υπολείμματα ιστών δέρματος και σαπουνιού που επιταχύνουν την οξείδωση και καταστρέφουν την κόψη. Προτείνεται το ξέπλυμα με καυτό νερό και το προσεκτικό στέγνωμα με χαρτί ή ύφασμα. Ιδιαίτερη προσοχή θα πρέπει να δοθεί στο καθάρισμα και της λαβής, στην προστασία της κόψης ώστε να μην καταστραφεί αλλά κυρίως στην ασφάλεια. Μερικοί χρησιμοποιούν «πιστολάκι» για καλύτερα αποτελέσματα. Τέλος, το ξυράφι θα πρέπει να περάσει 5-10 φορές από το λουρί (είτε από το δέρμα είτε από το λινό – εφόσον υπάρχει).
Το ξυράφι θα πρέπει να αποθηκεύεται σε ασφαλή χώρο, χωρίς υγρασία.

Εισαγωγή στο Ακόνισμα

Η μακροχρόνια συντήρηση της κόψης του ξυραφιού απαιτεί επιπλέον εξοπλισμό, όπως τις πέτρες ακονίσματος και οι ειδικές πάστες/σκόνες. Υπάρχουν πολλές επιλογές μεταξύ πετρών ακονίσματος (φυσικές, τεχνίτες κλπ.) και πολλές εναλλακτικές τεχνικές ακονίσματος.
Ανάλογα με το είδος του ξυραφιού, τα γένια (σκληρά – μαλακά), τον αριθμό των περασμάτων και γενικότερα τη χρήση του ξυραφιού, μετά από κάποιον αριθμό ξυρισμάτων (10 – 20 ή και περισσότερα) το ξυράφι θα χρειαστεί περαιτέρω φροντίδα που συνήθως ονομάζεται «φρεσκάρισμα».
Το φρεσκάρισμα μπορεί να πραγματοποιηθεί με πέρασμα σε δέρμα (διαφορετικό του καθημερινού) που έχει επαλειφθεί από ειδικές αλοιφές/σκόνες (π.χ. CroX) ή με μερικά περάσματα σε «πέτρα τελειώματος».
Μετά από κάποιους κύκλους «φρεσκαρισμάτων» θα απαιτηθεί «βαθύτερο ακόνισμα» με κατάλληλες πέτρες.
Οι περισσότεροι χρήστες παραδοσιακών ξυραφιών σταδιακά μαθαίνουν να ακονίζουν τα ξυράφια μόνοι τους, παρόλο που το ακόνισμα μπορεί να πραγματοποιηθεί και από επαγγελματίες του είδους.

Βιβλιογραφία – Αναφορές: Straight Razor Place
Αν θέλετε να διαβάσετε την συζήτηση στο φόρουμ μας πατήστε εδώ

Ευχαριστούμε θερμά το μέλος Harry για το κείμενο